Değerli kardeşimiz,

Safları yararak öne geçmenin yasaklanması hakkındaki hadisler, cuma namazı hakkındadır ve şunlardır;

1. “Birinizin Harre’nin sırtında namaz kılması, onun için cuma günü oturup oturup da imam hutbeye başlayınca gelip, cemaatin omuzlarını yararak cemaate katılmasından hayırlıdır.”[Muvatta, Cuma 18, (1, 110)].

2. Tirmizî’de Mu’az İbnu Enes’ten merfu olarak şu rivâyet kaydedilmiştir:

“Cuma günü kim cemaatin omuzlarını yararak ilerlerse, cehenneme bir köprü ittihaz olunur.”[Tirmizî, Salât 369, (513)].

3. “Kim (cuma günü) yıkar ve yıkanırsa, kim erkenden (mescide) gider ve hutbenin başına yetişirse, yürür ve binmezse, imama yakın durur, dinler, mâlâyâni söz etmezse, ona her bir adım için bir yıllık amelin oruçları ve namazlarıyla sevabı yazılır.” [Ebû Dâvud, Tahâret 129, (345, 346); Tirmizî, Salât 356, (496); Nesâî,Cuma 12, (3, 97); İbnu Mâce, İkâmet 80, (1027); Buhârî, Cuma 6]

Başka bazı hadislerde ise;

Ebû Sirve’a (veya Serve’a) Ukbe İbni Hâris radıyallahu anh şöyle dedi:

Bir keresinde Medine’de Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem’in arkasında ikindi namazı kılmıştım. Resûlullah selâm verip namazı bitirdi ve sür’atle yerinden kalktı, safları yararak hanımlarından birinin odasına gitti. Cemaat, Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem’in bu telaşından endişe ettiler. Peygamber sallallahu aleyhi ve sellem kısa sürede döndü; kendisinin bu acele davranışından dolayı meraklanmış olduklarını gördü ve şöyle buyurdu:

“Odamızda birazcık altın -veya gümüş- olduğunu hatırladım da beni hayırda acele etmekten alıkoymasını istemedim ve derhal dağıtılmasını emrettim.” (Buhârî, Ezân 158, el-Amel fi’s-salât 18; Nesâî, Sehv 104)

Buhârî’nin bir başka rivayetinde bu ifade şu şekildedir:

“Odada, sadaka (olarak dağıtılacak) bir miktar altın -veya gümüş- bırakmıştım. Onun gece evde kalmasını uygun görmedim.”(Buhârî, Zekât 20)

Bu ve benzeri hadisler ışığında değerlendirme yapılacak olursa;

Cami ve mescidlerde cemaatin omuzlarına basa basa gezinmek, cami âdâbına aykırı ve yasaktır. Ancak bu yasak şu hallerde ortadan kalkar:

– İleride boş yer varken gerilere oturulmuş ise… Böyle yapanlar, bizzat kendileri, omuzlarına basılmasına razı olmuşlar demektir. Böylesi hâllerde safları doldurmak için ileriye geçmek yasak değil, fazilettir.

– Burnu kanayan veya abdest yenilemek durumunda kalanların, arkalarındaki safları yararak dışarı çıkmalarında da herhangi bir sakınca yoktur. Bu, zarûret halidir. Özellikle abdest yenileyecek olan imam ise, hiç bir sakınca söz konusu değildir.

– Bir de hadiste de görüldüğü gibi, bir hayır işlemek için acele edilmesi hâlinde, saflar yarılıp geçilebilir. Bu, “hayırda acele etmek” hatırına verilmiş bir müsaade olmaktadır. Resûlullah sallallahu aleyhi ve sellem de böyle yapmıştır. Bu, dinimizde hayır işlemekte ne kadar süratli davranmanın gerektiğini ortaya koyması bakımından son derece dikkat çekici bir olay ve bir ruhsattır.

Camiye gelen, boş bulduğu bir yere oturur. Cemaati yararak öne geçmeye çalışmak mekruhtur, ancak görevli olanlar ve ehil olanlar geçebilir.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet