Değerli kardeşimiz,

Evlenme gibi boşanmayı da hiçbir değerlendirmeye tabi tutmayan, bu tasarrufları şahısların hususi hayatı içinde gören sistemler yanında, boşamayı kesin olarak yasaklayan yahut hakimin kararına bağlayan din, hukuk, ahlak sistemleri de vardır.

İslam hukuku bu konuda orta bir yol tutmuş, gerektiğinde boşamaya, evlilik hayatını sona erdirmeye cevaz vermiş, bu tasarrufu erkeklerin bizzat, kadınların ise hakim veya hakemler aracılığı ile yerine getirmesine imkân tanımış, ayrıca boşamayı dinî ve ahlaki yönden değerlendirmiştir. Buna göre;

1. Kitap ve Sünnet’te gösterilen yol ve usule aykırı olarak boşamadır ve bu çeşit boşama haramdır.

2. Usulüne uygun da olsa kusuru bulunmayan bir eşi boşamak mekruhtur, dinin hoş görmediği bir davranıştır.

3. Geçimsiz olan yahut iffetli ve dindar olmayan bir eşi boşamak mendupdur; dinin teşvik ettiği bir davranıştır.

4. Ailede geçimsizlik ve problemlerin büyümesi üzerine, tarafların talebi ile çözüm arayan hakemlerin boşamayı gerekli görmeleri halinde boşamak farzdır, dinin kesin talebidir.

5. Çiftlerden biri veya her ikisi diğerini sevmiyorsa; bu konu müçtehitler tarafından tartışılmış, çoğunluk tarafından caiz görülmüştür.

6. Evlilikte çocuk olmuş ise taraflar, çocukların hatırı için evli kalmaya dayanabilecek durumda olup bunu sürdürürlerse bundan sevap kazanırlar.

Evli kalmak çocuklara da zarar veriyorsa, böyle bir fedakârlığa katlanmak gerekli olmaz. Ayrılma gerçekleştiğinde çocukların ruh ve beden sağlığı, din ve ahlak eğitimi kimin yanında kalmalarını gerekli ve hayırlı kılıyorsa o tarafta kalırlar.

– İslam, boşamaya niçin izin vermiş, yuvanın dağılmasına çıkan yolu niçin kapatmamıştır?

Bu sorunun cevabı, İslam’da yer verilen boşama uygulamasının felsefesini (hikmetini) ifade edecektir. Şüphesiz İslam, evlenmenin ömür boyu bir beraberlik ve bağlılık olmasını istemiş ve bunun içindir ki, süreli ve geçici evlilik akitlerini batıl (hükümsüz ve geçersiz) saymıştır.

Unutmamak gerekir ki, ideal ile reel, istenen ile gerçekleşen arasında çoğu defa farklılıklar vardır.

Bazı durum ve şartlarda evlilik çekilmez bir yük, katlanılmaz bir beraberlik halini almaktadır. Buna rağmen evlilik devam etsin, “Allah’ın birleştirdiklerini hiçbir kimse ayıramaz.” demek insanın yapısı, maddi ve manevi ihtiyaçları ile bağdaşmayan bir temenni olmaktadır.

İslam bunun yerine, evliliğin devamı için tarafları azami gayret göstermeye teşvik etmiş, boşamayı “Allah’ın sevmediğini” ifade ederek sevimsizleştirmiş, fakat gerektiğinde, zaruret haline geldiğinde bu yolu da açık tutmuştur. Çünkü zorla güzellik olmamakta, zorlama ile sevgi ve bağlılık doğmamaktadır.

Kâğıt üzerinde evli kalıp, gönül ve beden olarak ayrı yaşamayı ise -ahlaki, sosyal ve ailevi mahzurlarından dolayı- İslam tasvip etmemiştir.

Kadın sevmediği, mutlu olmadığı veya zarar gördüğü için boşanmak istediği halde kocasının onu nikâhı altında tutması, boşama yetkisini kötüye kullanması Bakara suresinin 231. ayetinde yasaklanmış, bu durumda mahkeme veya hakemler aracılığı ile kadının kurtulması sağlanmıştır.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet