Değerli kardeşimiz,

Öncelikle namazda iken veya namazı bitirdiken sonra, aklınıza namazı eksik kılmakla ilgili düşünceler vesvese olduğundan, bunlara ittiba edilmez. Namazda iken kaçıncı rakâtta olduğunuzu unuttuysanız, o zaman güçlü tahmininiz hangisi ise ona göre hareket edersiniz.

Vitir namazında iki ile üç rekât arasında şüpheye düşerse, ayak­ta bulunuyorsa o takdirde içinde bulunduğu rekâti tamamlayıp Kunût okur ve oturur, selâm vermeden kalkıp bir rekât daha kılar ve tekrar Kunût okuyarak namazım tamamlar, sonunda Yanılma Sec­desi yapar.

Tabii, iki ile üç rekât arasında şüphe ederken bir tercih yapamadığı takdirde böyledir. Gönlü üç rekât kıldığına yatışırsa, bu takdirde üçüncü rekâte kalkmaya gerek yoktur. Muhtar olan da bu­dur.

Bu hususta Bahrirâik sahibi ile Fethü’l-kadir sahibi şu genel kaideyi belirtmişlerdir:

Namazda rekât sayısında şüphe edildiğinde, ister bir tercih ya­pılsın az rekât esas kabul edilsin, ister çok rekâte kalb yatıştığı için o esas kabul edilsin, her iki surette de namaz sonunda Yanılma Sec­desi yapmak vâcibdir. Ne var ki fukahanın bir kısmı böyle genel bir kaaideyi benimsememiştir.

Buna bir misal verelim:

Dört rekâtli bir namazda üç ile dört rekât arasında şüpheye düşer, biraz düşündükten sonra üç rekât kıldığını hatırlarsa, -eğer düşünme süresi bir rükün edâ edilecek kadar bir süre almamışsa- o takdirde yanılma secdesine gerek yoktur. Ama bir rükün edâ edile­cek kadar bir süre geçmişse, farzı geciktirmeden dolayı Yanılma Secdesi vâcib olur.1

Namaz kılarken mukim ve misafir (eyleşik ve yolcu) olduğun­da şüpheye düşerse, kesin bir sonuca varamıyorsa, o takdirde ikin­ci rekâtin,sonunda oturup farz ve vâcib olanı ihtiyaten yerine geti­rip öylece namazını tamamlar.2

İmam dört rekâtli namaz kıldırırken ikinci secdede iki rekât ile üç rekât kıldırdığı arasında şüphe eder ve bir tercih yapma duru­munda olmaz, sadece cemaatin, secdeden kalkıldığında ne yapaca­ğına bakıp onlara uymayı düşünürse, o takdirde cemaat, secdeden kalkıldığında oturursa, o da oturur, kalkarsa, o da kalkar ve bu du­rumda Yanılma Secdesi gerekmez. Çünkü şüphe, cemaatin hareke­tiyle giderilmiş ve farz da geciktirilmemiştir.3

İmam namazda şüpheye düşer ve kalbinin yatıştığı ölçüde na­mazını kılıp tamamladıktan sonra, doğruluğuna güvenilen iki adam ona kaç rekât kıldığını haber verirse, onların sözüne uyarak nama­zını ona göre düzenler; noksan kılmışsa iade eder.

Ama yalnız bir kişi kendisine farzedelim, üç rekât kıldığını ha­ber verirse, artık onun sözüne itibar etmez. Çünkü kendisi bir tercih kullanmıştı. Haber veren de bir kişi olduğuna göre bu tercih bozulmaz.4

Ne var ki İmam Muhammed’den yapılan rivayete göre, haber veren doğru ile yalan arasında söz söyleyeceği şüphesi hasıl olursa, o takdirde kılınan namaz ihtiyaten iade edilir.5

İlave bilgi için tıklayınız:

– Namazda kaçıncı rekatta olduğunu unutan kişi nasıl davranmalıdır?

Dipnotlar:

1. El-Muhit / Radıyüddin Serahsî – Fetâva-yi Hindiyye.
2. Tatarhaniyye – Fetâvâ-yi Hindiyye.
3. El-Muhit / Radıyüddin Serahsî.
4. Fetâvâ-yi Hindiyye – El-Muhit / Serahsi.
5. Celal Yıldırım, Kaynaklarıyla İslam Fıkhı, Uysal Kitabevi: 1/432-434.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet