Ölülerin ardından kötü konuşmak caiz mi?
Soru Detayı– Kendisine Müslüman diyen biri öldükten sonra nasıl konuşmalıyız?
– Bu kişi günah sahibi de olabilir.
– Ölülerin ardından neler konuşulur neler konuşulmaz?
Değerli kardeşimiz,
Ölülerin ardından kötü konuşmak caiz değildir. Hz. Aişe validemizden rivayet edilen bir hadisi şerifde Peygamberimiz (asm)
“Bir arkadaşınız öldüğü zaman onu bırakın, onu gıybet edip ayıplamayın.” buyurmuştur. (Ebu Davud, Sünen, Edeb, 49, IV /275)
Abdullah b. Ömer’den rivayet edilen bir hadiste de
“Ölülerinizin iyiliklerini, güzelliklerini anın ve kötülüklerini sarfı nazar edin.” buyurmuştur. (Tirmizi, Sünen, Cenaiz, 33, II/215; Ebu Davud, Sünen, Edeb, 49, IV /275.)
Buna göre ölüde görülen iyi ameller söylenebilirse de kötü halleri söylemek caiz değildir. Hz. Peygamber (asm)’in kötülüklerinin zikredilmesini yasakladığı ölüler, kâfir, münafık, günahları açıktan işleyen ve bi’dat ehli olmayan ölülerdir.Bu özellikleri taşıyan ölülerin kötülüklerini zikretmekte bir sakınca yoktur. Çünkü bu ölülerin kötülükleri arkalarından anılınca Müslümanlar bundan ibret alır ve kendilerini onların kötü akıbetinden korumak imkânı bulurlar.
Nitekim “Ölülerinize sövmeyiniz.” (Buhari, Cenâiz 96.) mealindeki hadis-i şerifte geçen “ölüler” kelimenin başında bulunan ve ahd için olan “el” takısı, kötülüklerinin sayılması yasaklanan ölülerin, her ölü olmayıp, belli ölüler olduğunu ortaya koyduğu gibi Tirmizî hadisinde geçen “ölüleriniz”, terkibindeki “mevta-ölüler” kelimesinin “kum = siz” kelimesine izafe edilişi de bu ölülerin Müslümanların ölüleri olduğunu ortaya koyar.
Cumhur ulemaya göre, bir fasıkın ölmeden önce tövbe etmiş olması ihtimali mevcut olduğundan, fasık bile olsa hiçbir Müslümanın ölümünden sonra kötülüklerini zikretmek caiz değildir.
Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet