Değerli kardeşimiz,

Verdiğiniz paradan belli bir oranda kâr payı istemeniz caizdir. Ancak kâr ortaklığı gibi zarar ortaklığının da olması gerekir.

İnan Şirketi:

İki kişinin ticaret yapmak ve kârı aralarında paylaşmak üzere ortak olmasıdır. Bunda sermayelerin eşit olması gerekmediği gibi, kârın da sermaye oranlarına göre paylaşılması şart değildir. Ancak zarara sermaye oranlarına göre katlanma konusunda görüş birliği vardır.

İnan Şirketinin Hükümleri:

a. Çalışma Şartı: Bir ortağın veya bütün ortakların çalışması şart koşulabilir. Mesela sermayenin üçte ikisini bir ortak, üçte birini diğeri verse, sermayesi az olan ortağın ayrıca şirket işlerinde çalışması şart koşulsa, bu mümkündür .

b. Zarara Katlanma: Ortaklar zararı sermaye miktarlarına göre tazmin ederler. Bu konuda görüş birliği vardır. Hatta, bir ortak hiç zarara katlanmamak üzere şirket akdi yapsa, geçerli olmaz.

Hz. Peygamber (s.a.s) bir hadisinde şöyle buyurmuştur:

“Kâr, ortakların serbestçe belirlediği şartlara göre paylaşılır. Zararın tazmini ise sermaye oranlarına göre olur.” (ez-Zeylanî, Nasbu’r-Râye, III/475).

Eğer ortaklardan az kâr alacak olana, çalışma şartı konulursa, şirket câiz olmaz. Çünkü bu durumda diğer ortağa, ne çalışma ve ne de tazminat sorumluluğu olmaksızın fazla kâr şart koşulmuş olur. Çalışmadan maksat, ortağın bizzat çalışması olmayıp mücerred bu şartın şirket sözleşmesine konulması yeterlidir (el-Kâsânî, Bedâyiu’s-Sanâyi, VI/62 vd.; İbnü’l-Hümâm, Fethu’l-Kadr, V/21).

Ancak İslâm âlimlerinin çoğunluğuna göre, inan şirketinin geçerli olması için kâr ve zararın anaparadaki paylara göre kararlaştırılmış olması gerekir. Çünkü kâr anaparanın geliri, zarar ise yine anaparanın eksilmesidir. Bu yüzden, prensip olarak kâr ve zarar ortaklıklarının, anapara oranlarına göre kurulması gerekir. Yani kâr, zarara benzer ve her ikisi de mala tabidirler.

(bk. Hamdi DÖNDÜREN, Şamil İslam Ansiklopedisi)

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet