Değerli kardeşimiz,

Hayır, yapılmayan haccın karşılığı para değil, vefat eden kişi adına vekil olarak birinin gönderilmesi ve vefat eden kişi için hac yapılmasıdır.

Hanefiler dışındaki üç mezhep âlimlerine göre, ister vasiyet etsin ister etmesin, vefat eden kimsenin Allah’a ait borcun ödenmesi, varislere farz olan görevleridir. (V. Zuhayli, 10/7730-31)

İmam Şafi’ye göre, zekât, kefaret, hac gibi Allah’a ait borçların ödenmesi, kulların borçlarından daha önceliklidir. (bk. Muğni’l-muhtaç, 3/3-4; V. Zuhali, 10/7732)

Bu nedenle Şafilere göre, üzerine hac farz olduğu halde, haccetmeden vefat eden kişinin, bu konuda vasiyeti olmasa ve mirasının üçte biri hac masrafını karşılamasa bile, mirasçılar mirasın tamamı ile onun adına haccetmek veya ettirmekle yükümlüdür. Çünkü Hz. Peygamber (asm) haccı diğer kul borçlarına benzetmiş ve Allah hakkının ödenmeye daha layık olduğunu ifade etmiştir. (bk. Buhari, Cezaü’s-sayd, 22; Tirmizî, Hac 85)

Vekâleten hac yapmanın caiz olduğu konusu fıkıh kitaplarında çok iyi bilinen bir husustur. Ölenin üzerinde kalan hac borcu da “vekâleten” yerine getirilecek bir görevdir. Yoksa, haccın yerine paranın sadaka edilmesi diye bir şey söz konusu değildir. Para verilse bile bu sadaka olur, ama hac görevi yerine gelmiş olmaz.

Hayatta iken hastalıktan dolayı bu görevi ifa edemeyen kimsenin, birine para vererek bu hac görevini vekâleten ifa etmesini istediği gibi, öldükten sonra da böyle bir borcu vekâlet şekliyle yerine getirilir.

Selam ve dua ile…
Sorularla İslamiyet